Skip to main content

ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତି, ଆଉ ପରିଚୟ ଉପରେ ଗୁଟେ ଆଲୋଚନା

ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀ ସରଲା ପରେ ମୋର ଗାଁ ପାଖେ କିଛି ଭଲ ସୁବିଧା ନାଇଁ ଥିଲା ବୋଲିକରି ମତେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଯିବାକେ ପଡ଼ିଥିଲା। ଭୁବନେଶ୍ୱର ଗଲା ପରେ ଯାଇକରି ମୁଇଁ ଜାନଲି କି ମୁଇଁ ଯେନ ଓଡ଼ିଆ କହୁଛେ ସେଟା ଠିକ ଓଡ଼ିଆ ନୁହେଁ ସେ। ମୁଇଁ ବାକି ଲୋକ ମାନକର କଥା ବୁଝି ପାରୁଥିଲି, କିନ୍ତୁ ମୋର କଥା କେହି ବୁଝି ନାଇଁ ପାରୁଥିଲେ। ଦୁଇ ତିନ ଦିନ ଗଲାପରେ ଆଉ କେତେଜଣ ସମ୍ବଲପୁରୀ ସାଙ୍ଗ ଜୁଟିଗଲେ ତ ମୁଇଁ ବୁଝଲି କି ଏଟା ଖାଲି ମୋର ସମସ୍ୟା ନୁହେ ସେ, ସବୁ ପଶ୍ଚିମ-ଓଡିଶାବାସୀର ସମସ୍ୟା ଆଏ।


***


ବାର ଶ୍ରେଣୀ ପଢ଼ି ସାରଲା ପରେ କଲେଜ ଲାଗି ଦେହରାଦୁନ ଗଲି, ତ ସେଠି ଭି ଗୁଟେ ସମାନ ସମସ୍ୟା ଦେଖଲି। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ପ୍ରାୟ ଲୋକ ଗଡ଼ବାଲି କହେସନ, କିନ୍ତୁ ରାଜଧାନୀ ସହର ଦେହରାଦୁନରେ କେହି ଗଡ଼ବାଲି ନାଇଁ ବୁଝନ। ସମସ୍ତେ ବହିଲେଖା ହିନ୍ଦୀ କହେସନ, ଆଉ ଯେନ ଲୋକ ମାନେ ନିଜେ ପାହାଡ଼ି ଆନ, ସେମାନେ ଭି ନିଜର ଛୁଆ ପିଲା ମାନକେ ଗଡ଼ବାଲି ଛାଡ଼ିକରି ବହିଲେଖା ହିନ୍ଦୀ ଶିଖାସନ।


***


କେତେ ବରସ ପରେ କାମ ଲାଗି ଦିଲ୍ଲୀ ଯାଇକେ ପଡ଼ଲା, ତ ସେଠି ଭି ଏନତା ଗୁଟେ ଜିନିଷ ଦେଖଲି। ବିହାରି/ଭୋଜପୁରୀ ଲୋକମାନେ ବାହାରେ ଭୁଲରେ ଭି ବିହାରୀ ଭାଷା ରେ କଥା ନାଇଁ ହୁଅନ। ଦିଲ୍ଲୀ ଲୋକ ମାନେ ଭୋଜପୁରୀ ଲୋକ ମାନକେ ଅସଭ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲୀ କେତେ କଥା କହେସନ ବୋଲି ବିଚରା ବିହାରୀ ମାନେ ନିଜକେ ଭୋଜପୁରୀ ବୋଲି ପରିଚୟ ଭି ନାଇଁ ଦିଅନ।  


***********



ଉପରେ ଯେନ ବର୍ଣ୍ଣନାମାନେ ଅଛେ, ସେଟାର ସମୟ ଆଉ ଜାଗା ଅଲଗା-ଅଲଗା ହେଇପାରେ, ହେଲେ ଗୁଟେ ସମାନତା ଅଛେ: ଭାଷା ଆଉ କ୍ଷମତାର ସମ୍ପର୍କ; ଭାଷା ଆଉ ସଂସ୍କୃତିର ଖେଲ; ଭାଷାର ଭେଦଭାବଵାଲା ରାଜନୀତି।


ସମ୍ବଲପୁରୀଭି ଗୁଟେ ପ୍ରକାରର ଓଡ଼ିଆ, ଆଉ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଯେନ ଓଡ଼ିଆ କହେସନ ସେଟା ଭି ଗୁଟେ ପ୍ରକାରର ଓଡ଼ିଆ। ଭୋଜପୁରୀ ଭି ଗୁଟେ ପ୍ରକାରର ହିନ୍ଦୀ ଆଏ ଯେନତା ଦିଲ୍ଲୀର ହିନ୍ଦୀ ଆଏ। ଗଡ଼ବାଲି ଭି ସେତକି ହିନ୍ଦୀ ଆଏ ଯେତକି ବହିଲେଖା ହିନ୍ଦୀ ହିନ୍ଦୀ ଆଏ। ଏଇ ଭିତରୁ କେନ ଓଡ଼ିଆଟା ଶୁଦ୍ଧ ଆଉ କେନଟା ନୁହେଁ, କେନ ହିନ୍ଦୀଟା ସଭ୍ୟ ଆଉ କେନଟା ନୁହେଁ, ସେଟା କିଏ କହବା? ଯେନ ଜାଗାରେ ରାଜଧାନୀ ହେଇଗଲା ତା’ର ଭାଷା ବେଶି ଭଲ? ଯେନ ଭାଷାରେ ବେଶି ବହି ଲେଖା ହେଇଗଲା ସେଟା ବେଶି ଶୁଦ୍ଧ? ଏଟାକେ language supremacy କହେସନ, ଆଉ ଏଟା ସଭ୍ୟତାଲାଗି ଗୁଟେ cancer ଲେଖେ ରୋଗ ଆଏ।


Language Supremacyର କମ ସେ କମ ଜୁଡେ଼ ଖରାପ ପ୍ରଭାବ ସଭ୍ୟତାକେ ଖାଇ ଯାଏସି; ଆଉ ଦୁଇଟା ଯାକ ପ୍ରଭାବ ଆମର ପଶ୍ଚିମ-ଓଡିଶା ଉପରେ ଦେଖବାକେ ମିଲସି।

ଏକ: Language Supremacy ଲାଗି ସମାଜରେ ଅସମାନତା ବଢ଼ସି।
ଦୁଇ: Language Supremacy ଲାଗି ଯେନ ଭାଷାକେ ଛୋଟ ମନାଯାଏସି, ସେ ଭାଷା ଧୀରେଧୀରେ ଲୋପ ପାଇ ଯାଏସି।

ଏକ:

ଭାଷା ଗୁଟେ ଛୋଟ କଥା ନୁହେଁ - ଭାଷାରୁ ପ୍ରଗତି ହେସି, ଭାଷାରୁ ଲୋକ ମାନକର ସାଂସ୍କୃତିକ ବିକାଶ ହେସି, ଆଉ ଭାଷାରୁ ହିଁ ଲୋକମାନେ ନିଜର ପରିଚୟ ଦେଇ ପାରନ। ଛୋଟ ଛୁଆ ଗୁଟେ ଯେତେବେଳେ ପହଲା ଥର ସ୍କୁଲ ଯାଏସି, ସିଏ ନିଜର ଭାଷାରୁ ହିଁ ନିଜର ପରିଚୟ ବନାସି। ଆମେ ବଡ଼ ହେଲା ପରେ ଭି ଯେଭେ ଗୁଟେ ନୂଆ ଜାଗାକେ ଯାଏସୁଁ, ଆମେ ପହଲା ଆମର ଲେଖେ ଭାଷା କହୁଥିବା ଲୋକ ଗୁଟେ କେ ଖୁଜସୁ। ଆଉ ଟିକେ ଆଗକେ ଯାଇକରି ଭାବି ଦେଖବ ହେଲେ, ଭାଷା କହିପାରବାର ଶକ୍ତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରସି ଗୁଟେ ଲୋକ କେତେ ପଇସା କମେଇ ପାରବା। 

ଏନତା ଗୁଟେ ସମାଜରେ, ଯେନ କି ଭାଷା ଉପରେ ଏତେ ସବୁ ନିର୍ଭର କରୁଛେ, language supremacy ଗୁଟେ ବଡ଼ ଧରଣର ସାମାଜିକ ଆଉ ଆର୍ଥିକ ଅସମାନତା ସୃଷ୍ଟି କରବା। ଯେନ ଭାଷାକେ ଆମେ ବେଶୀ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା, ସେ ଭାଷା କହଲା ଵାଲା ଲୋକ ମାନେ ସମାଜରେ ବେଶି ଗୁରୁତ୍ୱ ପାଇବେ; ଆଉ ଯେ ସେ ଭାଷାକେ କହି ନାଇଁ ପାରବା, ତାକେ ଅସଭ୍ୟ ବୋଲି କୁହାଯିବା। 

ଗୁଟେ ଛୁଟିଆ ଉଦାହରଣଟେ ଭାବି ଦେଖୁଣ: ଭାରତରେ ଇଂଲିଶ କହଲାମାନକେ କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱ ମିଲସି, ଆଉ କେତେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଇଂଲିଶ କହି ନାଇଁ ପାରନ୍ତ ବୋଲି ନିଜ ଲାଗି ଚାକିରି ଗୁଟେ ଭି ଖୁଜି ନାଇଁ ପାରନ୍ତ। ଏଇ ଅସମାନତା ଖାଲି ଇଂଲିଶ ଆଉ ବିନା-ଇଂଲିଶ ଭିତରେ ନାଇଁ, ଭୋଜପୁରୀ ଆଉ ହିନ୍ଦୀ ଭିତରେ ଭି ସେତକି ହିଁ ଅଛେ, ଓଡ଼ିଆ ଆଉ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଭିତରେ ଭି ସେତକି ହିଁ ଅଛେ। ଏଇ ଭାଷା-ଜନକ ଅସମାନତା ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶା ଲାଗି କିଛି ନୂଆ କଥା ନୁହେ ସେ। କିନ୍ତୁ ସମସ୍ୟା ହେଲା, ଆମେ ବୁଝି ନାଇଁ ପାରବାର ଯେ ଆମେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଭାଷାରୁ ଯେତେ ଦୁରେଇ ଯିବା, ଏଇ ଅସମାନତା ସେତକି ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଯିବା।

ଦୁଇ:

ଇତିହାସ ସାକ୍ଷୀ ଅଛେ, ଯେନ ଯେନ ଭାଷାକେ ଅସଭ୍ୟ ବୋଲି କୁହା ଯାଇଛେ, ସେ ଭାଷା ସହ ସେ ଭାଷା କହଲା ଵାଲା ଲୋକ ଭି ଲୋପ ପାଇଯାଇଛନ। ଭାଷା ଗୁଟେ ଜାତିର ସ୍ୱାଭିମାନର ପ୍ରତୀକ ଆଏ, ଆଉ ସେତେବେଳ ଯାଏ ବଞ୍ଚି ରହସି ଯେତେବେଳ ଯାଏ ତା’ର ସ୍ୱାଭିମାନ ଅଛେ। ଯେନ ଗତିରେ ଆମର ସହରୀ ଲୋକ ମାନେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଭାଷା ଭୁଲି ଚାଲିଛନ, ଆସନ୍ତା 20 - 30 ବରଷଥି ଯେତେବେଳେ ସବୁ ଜାଗା ସହର ହେଇଯିବା ସେତେବେଳେ ସମ୍ବଲପୁରୀ କହଲାଵାଲା ଲୋକ ଆଉ କେହି ନାଇଁ ରୁହନ୍!

ସମ୍ବଲପୁରୀ ଭାଷା ଯଦି ବି ଲୋପ ପାଇଗଲା ତାହାଲେ ଅସୁବିଧା କାଣା?

ଅସୁବିଧା ଇଟା, କି ଭାଷା ବିନା ସଂସ୍କୃତି ନାଇଁ ରହେ। ବିନା ସମ୍ବଲପୁରୀରେ ନୂଆଖାଇର ସେ ମଜା ନାଇଁ ଆସେ, କି ସମ୍ବଲପୁରୀ ନାଚରେ ସେ ଭଙ୍ଗୀ ନାଇଁ ଆସେ। ସମ୍ବଲପୁରୀ ଶାଢ଼ୀ ପିନ୍ଧବାର ବେଳେ କେହି ଗର୍ବରେ ଛାତି ନାଇଁ ଫୁଲାଏ, କି ସମଲେଇ ମା କେ ଦର୍ଶନ କଲା ବେଳେ କେହି ତାକେ ନିଜର ମା ନାଇଁ ଭାବେ। ନା ବରଗଡ଼ର ଚାଉଳବରାର ସେ ସ୍ୱାଦ ଆସବା, ନା ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରର କବିତା ପଢି କରି କେହି ଖୁସ ହେବା।

ଆଉ ଇ ସବୁ ନାଇଁ ରହଲେ, ଆମର ପରିଚୟ ଆଉ କାଣା ରହଲା?

କାଣା କରାଯିବା?

ନିଜର ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତିକେ ନିଜେ ନାଇଁ ଛାଡ଼ୁନ୍ତ - ନିଜର ପରିଚୟ ଲାଗି ସେଟା ବହୁତ ଜରୁରୀ ଆଏ। କେହି ଯଦି ଆପଣକେ ଜଙ୍ଗଲୀ କହୁଛେ, ତ ତାକେ ବଣଭୋଜି ଲାଗି ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଦେଉଣ। କେହି ଯଦି ଆପଣକେ ଆପଣଙ୍କର ଭାଷା ଲାଗି ଅସଭ୍ୟ କହଲା, ତାକେ ଗୁଟେ ଭଦ୍ର ମୁରୁକି ହସା ଦେଇ କରି ନିଜର ସଭ୍ୟତା ଦେଖଉଣ। ଆଉ କେହି ଯଦି ପଚାରୁଛେ, କି ଆପଣ କାଏଁ ଲାଗି ସମ୍ବଲପୁରୀ କହୁଚନ, ତ ଉତ୍ତର ଦେଉନ୍ତ କି ଏଟା ସାମାଜିକ ସମତା ଆଉ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିବିଧତା ଲାଗି ଜରୁରୀ ଆଏ।


କୋଶଲ ରାଜ୍ୟ ବଡ଼ କଥା ନୁହେ ସେ, କୋଶଲି ପରିଚୟ ଉପରେ ଗର୍ବ କରବାରଟା ବଡ଼ କଥା।
Labels:

Popular posts

Citing Legal Materials Using Bluebook - A Short Guide

© Anshuman Sahoo 2017.  Free for mass distribution till the source is properly mentioned. So, you collected the relevant materials for your research, went through them carefully, and evaluated the available materials. Now, what remains is to carefully dot down your arguments in your own words while supporting those arguments and ideas by citing relevant materials in the footnotes. It is necessary to cite relevant legal material that you have referred to because it reflects your research and in-depth study that you have undertaken to write that paper. Apart from that, while quoting the work of someone else, citation is necessary to avoid possible allegations of plagiarism. However, while citing the materials in the footnotes section, you cannot cite them as per your wish. For example, while citing page no. 99 of ‘The Start-up of You’ book written by Reid Hoffman, you cannot cite it as ‘page 99, The Start-up of You, Reid Hoffmann’ just because that seems convenient. There is
Read more

A journey called Law School: Few words for the newcomers

Law school has its own ways to teach us the needed, regardless of our consent or interest thereto! However, gradually, through the ups and downs of our journey, it seems that while there are some things that we can change, there also exist some things that need to be accepted. I have had my fair share of ‘law school experiences’ to enable me to write this piece. However, I cannot guarantee that you’ll be having the same experiences through your journey. Therefore, inapplicability regretted. So, shall we start? 1. You’ll be facing tough competitions. Yes, cutthroat competition. You’ll compete with unfaithful friends and sincere enemies. Be prepared to be betrayed, used, and knocked out. However, don’t let this affect you. Everyone you meet in Law School isn’t your competition, but a potential ally. Learn to build meaningful relationships. Remember, legends don’t compete, they collaborate! 2. You’ll be having not-so-competent teachers teach you. We all face it. And not just
Read more

On Indianness: #Throwback to a long-forgotten tradition

“ आ नो भद्राः क्रतवो यन्तु विश्वतः ” – Rig Veda (Let noble thoughts come to me from all directions.) (In honour of the 5000-year old culture that taught me to de-contextualise and de-personalise every piece of wisdom.) The India that we get to see today came into being only in 1947, and later. Prior to that, the whole landmass that we refer to as India was never a part of a single empire, never had a uniform governance, evidently had a high-degree of socio-cultural as well as geographical diversity, and seemingly had no single feature which can be found to be common across the subcontinent. And yet, not only the outer world recognised this whole landmass as one, but the people inside somewhere had this feeling that they’re one – they belong to one! Interesting, but how? The whole subcontinent, throughout its history, no matter how diverse it was in its socio-cultural and political affairs, has always had a common essence – a common signature trait that was rar
Read more
Creative Commons License

All these articles are written by me and are licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License


.